علت درد کف پا در کودکان میتواند طیف وسیعی از عوامل ساده تا نیازمند توجه پزشکی را شامل شود. یکی از شایعترین علت درد کف پا در کودکان، بیماری «سِور» (Sever’s disease) یا التهاب صفحه رشد پاشنه پا است که به دلیل رشد سریع و فشار مکرر در حین فعالیتهای ورزشی ایجاد میشود. علاوه بر این، استفاده از کفشهای نامناسب، راه رفتن بدون کفش روی سطوح سخت، صافی کف پا و یا عفونت‌های ویروسی ساده نیز از دیگر دلایل احتمالی هستند. از آنجایی که تشخیص دقیق علت درد کف پا در کودکان برای انتخاب روش درمانی صحیح ضروری است، در صورت تداوم یا شدت یافتن درد، مراجعه به یک متخصص ارتوپد اطفال ضروری می‌باشد.
علت درد کف پا در کودکان چیست؟
درد کف پا در کودکان، که اغلب تحت عنوان “دردهای رشد” اشتباه شناخته میشود، معمولاً ریشه در عوامل فیزیکی و مکانیکی دارد. شایع ترین علت درد کف پا در کودکان عبارتند از:
بیماری سِور (Sever’s Disease) :
این شایعترین علت درد پاشنه در کودکان فعال ۸ تا ۱۴ ساله است. این بیماری التهاب صفحه رشد استخوان پاشنه به دلیل کشیدگی مکرر و فشار از طریق تاندون ها و عضلات در حال رشد است.
کفش نامناسب:
استفاده از کفشهایی که سایز کوچک دارند، کفی سفت دارند یا قوس مناسب را ارائه نمیدهند، میتواند باعث ایجاد فشار و درد در کف پا شود.
صافی کف پا:
در این حالت، قوس طبیعی کف پا هنگام ایستادن صاف میشود که میتواند به عضلات و تاندونها فشار وارد کرده و باعث درد در کف پا، قوزک یا ساق پا شود.
پیاده روی با پای برهنه روی سطوح سخت:
راه رفتن طولانی مدت بدون کفش روی زمینهای سخت مانند سرامیک یا سنگ میتواند به کف پای حساس کودکان فشار وارد کند.
فعالیت بدنی شدید و مکرر:
افزایش ناگهانی شدت یا حجم فعالیتهای ورزشی مانند دویدن و پریدن میتواند منجر به التهاب و درد شود.
زگیل کف پا یا جسم خارجی:
وجود یک زگیل در نقاط فشارپذیر پا یا یک خار کوچک و سنگریزه در داخل کفش میتواند دلیل درد موضعی باشد.
فاشئیت پلانتار(Plantar Fasciitis) :
اگرچه در بزرگسالان شایعتر است، اما التهاب رباطی که از پاشنه تا پنجه پا کشیده شده است، میتواند در کودکان ورزشکار نیز رخ دهد.
راهکارهای درمان و پیشگیری درد کف پای کودکان
خوشبختانه اکثر موارد درد کف پا در کودکان با درمان های محافظه کارانه و خانگی زیر بهبود مییابند:
استراحت و کاهش فعالیت (مهم ترین راهکار):
کاهش یا توقف موقت فعالیتهایی که درد را تشدید میکنند (مانند دویدن و پریدن) برای کاهش التهاب ضروری است.
کمپرس یخ:
قرار دادن کیسه یخ (پیچیده در حوله) روی ناحیه دردناک به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه، چند بار در روز، به کاهش تورم و التهاب کمک میکند.
کفش مناسب:
استفاده از کفشهای با سایز مناسب که دارای قوس مناسب، کفی نرم و پشتیبان سفت (counter) باشند، حیاتی است. از خرید کفشهای بسیار ارزان یا بیش از حد انعطاف پذیر خودداری کنید.
کفی طبی :
برای کودکانی که صافی کف پا دارند، استفاده از کفی طبی ارتوپدی بچه گانه که توسط پزشک یا متخصص ارتوپد فنی تجویز میشوند، میتواند با حمایت از قوس پا، درد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
تمرینات کششی:
کشش ملایم عضلات ساق پا و کف پا بسیار موثر است. این تمرینات شامل یک کشش ساده، کشیدن پنجه پا به سمت صورت برای ۱۵-۳۰ ثانیه و تکرار آن چندین بار است.
داروهای ضدالتهاب:
در موارد درد شدید، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن را برای کاهش التهاب و درد تجویز کند. (مصرف فقط تحت نظر پزشک)
درمان علت زمینه ای:
در صورت وجود زگیل، باید توسط پزشک درمان شود. اگر جسم خارجی در پا فرورفته است، باید خارج گردد.
حفظ بهداشت و مراقبت از پا:
حفظ بهداشت و مراقبت صحیح از پاها نقش کلیدی در درمان و پیشگیری از درد کف پا در کودکان ایفا میکند. این امر با تمرکز بر چند اقدام ساده اما ضروری محقق میشود:
- شستشوی روزانه پاها با آب و صابون و به ویژه خشک کردن کامل لای انگشتان برای جلوگیری از ایجاد عفونت‌های قارچی
- کوتاه کردن منظم و صاف ناخن‌ها برای جلوگیری از فرورفتن ناخن در گوشت
- استفاده از جوراب‌های نخی و تمیز که رطوبت را جذب میکنند.
تغذیه سالم و متعادل:
یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم (موجود در شیر، ماست و پنیر) و ویتامین D (که در ماهی و زرده تخم مرغ یافت شده و از طریق قرارگیری مختصر در معرض آفتاب نیز جذب میشود) به استحکام استخوان‌ها و رشد بهینه کودکان کمک شایانی میکند. همچنین، مصرف مواد غذایی ضدالتهاب مانند میوه‌ها، سبزیجات و منابع اسیدهای چرب امگا-۳ (مانند ماهی) میتواند به کاهش التهاب داخلی و تسکین درد ناشی از شرایطی مانند بیماری سِور کمک کند. حفظ هیدراته بودن بدن با نوشیدن آب کافی نیز برای حفظ انعطاف پذیری بافت‌ها و جلوگیری از گرفتگی عضلات ضروری است. در کنار سایر راهکارهای درمانی، توجه به اصلاح الگوی تغذیه میتواند روند بهبودی را تسریع و از بروز مجدد درد پیشگیری نماید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، حتماً به یک متخصص ارتوپد اطفال مراجعه کنید:
- درد مداوم و مزمن که با استراحت بهبود نمییابد.
- درد شدیدی که باعث لنگیدن کودک شود.
- تورم، قرمزی یا گرمی قابل مشاهده در مفصل یا پا.
- وجود تب همراه با درد پا.
- وجود هرگونه تغییر شکل واضح در پا یا قوزک پا.
سخن پایانی
امیدواریم با مطالعه این محتوا در مورد علت درد کف پا در کودکان اطلاعات لازم کسب کرده باشید. با تشخیص به موقع و درمان مناسب، اکثر کودکان میتوانند به سرعت به فعالیتهای عادی و شاد خود بازگردند.
آیا کودک شما از درد مبهم یا تیرکشنده در کف پا شکایت دارد؟ کلینیک تخصصی زعفرانیه با بهره‌گیری از جدیدترین متدهای تشخیصی و درمانی، علت اصلی درد را شناسایی میکند. تیم متخصصین ما با طراحی و ساخت انواع ارتز (کفی طبی و کفش طبی) سفارشی، متناسب با آناتومی منحصر به فرد پای کودک شما، به طور موثر به درمان و اصلاح ناهنجاری‌ها می‌پردازد. ارتز اندام تحتانی ساخته شده در این کلینیک، نه تنها باعث تسکین فوری درد میشود، بلکه با توزیع یکنواخت فشار و اصلاح الگوی راه رفتن، از بازگشت مشکل جلوگیری میکند. برای زندگی شاد و پرتحرک فرزندتان، به ما اعتماد کنید.
بدون دیدگاه