ارتز چیست؟
معرفی انواع ارتزها و کاربرد
ارتز (Orthosis) یک وسیله پزشکی خارجی است که برای اصلاح، حمایت، تثبیت یا بهبود عملکرد بخشی از بدن (معمولاً اندام‌های حرکتی مانند پا، دست، ستون فقرات یا گردن) طراحی و ساخته می‌شود. این وسیله با اعمال نیروهای کنترل‌شده بر روی نواحی خاص، به منظور محدود کردن یا کمک به حرکت، کاهش درد، پیشگیری یا تصحیح بدشکلی‌ها و تسهیل بهبودی پس از آسیب یا جراحی به کار می‌رود. ارتزها می‌توانند از ساده (مانند کفی‌های طبی و مچ‌بند) تا پیچیده و سفارشی (مانند بریس‌های ستون فقرات یا ارتزهای ساق پا) متغیر باشند و نقش اساسی در حوزه توانبخشی و ارتوپدی فنی ایفا می‌کنند.
انواع ارتز:
اهداف استفاده از ارتز ها:
- تصحیح بدشکلی‌ها و دفورمیتی‌ها: مانند اصلاح کجی پا در نوزادان یا انحرافات ستون فقرات مانند اسکولیوز.
- حمایت و تثبیت مفاصل ناپایدار: برای مفاصلی که به دلیل آسیب رباط‌ها (مانند پارگی ACL در زانو) یا بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید بی‌ثبات شده‌اند.
- کمک به بهبودی پس از آسیب یا جراحی: مانند محدود کردن دامنه حرکتی پس از جراحی ترمیم رباط یا شکستگی‌ها برای محافظت از ناحیه آسیب‌دیده.
- کاهش درد: با محدود کردن حرکات و ارائه حمایت مکانیکی، درد ناشی از شرایطی مانند آرتروز، فاشئیت پلانتار یا کمردرد را کاهش می‌دهد.
- جبران ضعف عضلانی: کمک به حرکت برای افرادی که به دلیل شرایطی مانند فلج مغزی (CP)، سکته مغزی (CVA)، آسیب نخاعی یا بیماری‌های عصبی-عضلانی (مثل دیستروفی عضلانی) دچار ضعف یا فلج عضلانی هستند. (مانند AFO برای افتادگی پا)
- پیشگیری از آسیب: به ویژه در ورزشکاران برای محافظت از مفاصل مستعد آسیب (مانند مچ پا یا زانو) در حین فعالیت‌های ورزشی.
- کنترل عملکردی و بهبود الگوی راه رفتن: اصلاح الگوی حرکتی غیرطبیعی و بهبود کارایی راه رفتن.
- محافظت از اندام در برابر بارهای اضافی: مانند ارتزهای مورد استفاده برای بیماران دیابتی که به دلیل نوروپاتی در پاهای خود حس ندارند و برای پیشگیری از زخم‌های فشاری نیاز به محافظت دارند.
- بی حرکت سازی: بی‌حرکت نگه داشتن یک مفصل یا اندام به منظور ترمیم بافت‌ها، معمولاً پس از آسیب‌های حاد.
رایج ترین انواع ارتزها:
- ارتز مچ پا: رایج‌ترین نوع ارتز، برای کنترل مچ پا و اصلاح مشکلاتی مانند افتادگی پا.
- کفی و کفش طبی : برای اصلاح بیومکانیک کف پا و مشکلاتی مانند صافی کف پا.
- ارتز زانو: برای تثبیت و حمایت از مفصل زانو پس از آسیب یا جراحی.
- ارتزهای هالوکس والگوس : برای انگشتان پا و اصلاح انحراف شست پا.
- ارتزهای مچ دست: برای تثبیت مچ دست پس از آسیب یا سندرم تونل کارپال.
- ارتزهای انگشت: برای بی‌حرکت کردن یا محدود کردن حرکت انگشتان آسیب‌دیده.
- ارتزهای کمری: برای حمایت از ناحیه کمر و کاهش کمردرد.
- ارتزهای گردنی: برای محدود کردن حرکت گردن پس از آسیب
- ارتز قفسه سینه و کمر: برای اصلاح و کنترل انحرافات ستون فقرات مانند اسکولیوز.
تفاوت بریس و ارتز چیست؟
در حالی که واژه های بریس و ارتز اغلب به جای هم استفاده می‌شوند، اما یک تفاوت کلیدی در دامنه کاربردی آنها وجود دارد: ارتز (Orthosis) یک اصطلاح کلی و جامع برای تمام وسایل و دستگاه‌های پزشکی خارجی است که برای اصلاح، حمایت یا تثبیت اندام‌ها و مفاصل به کار می‌روند، در حالی که بریس (Brace) در واقع یک نوع خاص از ارتز است که معمولاً برای مفاصل قابل حرکت (مانند زانو، مچ پا یا مچ دست) طراحی شده و هدف اصلی آن محدود کردن دامنه حرکت، ارائه حمایت فوری و جلوگیری از آسیب بیشتر است. به عبارت ساده، تمام بریس‌ها ارتز محسوب می‌شوند، اما هر ارتزی (مانند کفی های طبی یا ارتزهای ثابت کننده ستون فقرات) لزوماً بریس نیست.
ویژگی‌های یک بریس مناسب:
- تأمین هدف درمانی: بریس باید دقیقاً متناسب با نیاز پزشکی (مانند تثبیت، محدود کردن حرکت، تصحیح بد شکلی یا کاهش فشار) طراحی شده باشد.
- اندازه و فیت مناسب: باید به خوبی و بدون ایجاد فشار بیش‌ازحد یا ساییدگی روی نواحی استخوانی، اندام را در بر گیرد.
- راحتی و قابلیت تحمل: جنس مواد به کار رفته باید تا حد امکان سبک، نرم و قابل تحمل برای استفاده در طول مدت درمان باشد.
- قابلیت تنظیم: داشتن بندها یا مکانیزم‌های قابل تنظیم برای تطبیق بهتر با اندام و کنترل میزان فشار یا محدودیت حرکت.
- تهویه مناسب: مواد به کار رفته باید قابلیت تنفس و عبور رطوبت را داشته باشند تا از تعریق بیش‌ازحد و مشکلات پوستی جلوگیری کنند.
- ساخته شده از مواد بادوام و با کیفیت جهت حفظ عملکرد
- سبک بودن
- کاربری آسان: پوشیدن و در آوردن بریس باید ساده باشد تا بیمار بتواند به طور مستقل یا با حداقل کمک از آن استفاده کند.
- تطابق با سبک زندگی و عدم ایجاد اختلال در انجام فعالیت‌های ضروری توسط بیمار
کلینیک ارتز و پروتز زعفرانیه در تهران خیابان زعفرانیه, میدان اعجازی سازنده انواع ارتز و پروتز با بهره گیری از بهترین مواد و بروزترین متدها
به مشاوره
نیاز دارید؟
با ما تماس بگیرید و
سوال خود را بپرسید کاملا رایگان است.