پروتز چیست؟
معرفی انواع پروتزها و کاربرد
پروتز (Prosthesis) یک دستگاه مصنوعی است که برای جایگزینی بخشی از بدن که به دلیل آسیب، بیماری یا نقص مادرزادی از دست رفته یا آسیب دیده است، طراحی میشود. هدف اصلی آن بازگرداندن عملکرد (مانند راه رفتن با پروتز پای مصنوعی یا گرفتن اشیا با پروتز دست) و در بسیاری موارد، بهبود ظاهر فرد است. پروتزها میتوانند از مواد مختلفی مانند پلاستیک، فلز و سیلیکون ساخته شوند و با پیشرفت تکنولوژی، نمونه های پیشرفته و هوشمند آنها حتی قابلیت اتصال به اعصاب و عضلات را برای کنترل طبیعی تر دارند.
انواع پروتز اندام مصنوعی:
پروتز زیبایی
ترکیب علم و هنر برای بازسازی ظاهر طبیعی و از بین بردن خاطره نقص
پروتزهای زیبایی چیست؟
عملکرد اصلی پروتز زیبایی، بازسازی ظاهر طبیعی و تقارن بخشی از بدن است که به هر دلیلی از دست رفته یا تغییر شکل داده است. برخلاف پروتزهای عملکردی که بر حرکت و کاربری تمرکز دارند، این پروتزها با استفاده از مواد پیشرفته ای مانند سیلیکون پزشکی که از نظر رنگ و بافت با پوست و بافتهای بدن انسان مطابقت دارد، ساخته میشوند تا نقص را به طور نامحسوس بپوشانند و با بهبود تصویر ذهنی فرد از خود، اعتماد به نفس و رفاه روانی او را بازگردانند. نمونه های رایج شامل پروتز سینه پس از ماستکتومی، پروتز چشم، بینی و گوش میشود.
پروتر اندام های فوقانی چیست؟
عملکرد پروتز اندام فوقانی بازگرداندن حداکثر امکان‌پذیر عملکرد و استقلال به فردی است که دست یا بخشی از اندام فوقانی خود را از دست داده است. این پروتزها از انواع مختلفی تشکیل شده‌اند که طیف وسیعی از نیازها را پوشش می‌دهند: از پروتزهای زیبایی (پسیو) که تنها ظاهر طبیعی دست را بازمی‌گردانند، تا پروتزهای مکانیکی (بدنPowered) که با استفاده از تسمه‌ها و حرکات بدن (مانند حرکت شانه) برای باز و بسته کردن انبرک (hook) یا دست کار می‌کنند، و در نهایت پروتزهای میو الکتریک پیشرفته که سیگنال‌های طبیعی عضلات باقیمانده اندام را دریافت و تفسیر کرده و حرکاتی مانند باز و بسته کردن کف دست، چرخش مچ و حتی حرکت هر انگشت را به صورت مجزا و طبیعی‌تر انجام می‌دهند. هدف نهایی، انتخاب یا طراحی پروتزی با وزن مناسب است که به کاربر در انجام فعالیت‌های روزمره، از گرفتن یک فنجان تا تایپ کردن، کمک کند و حس خوداتکایی و کیفیت زندگی را به او بازگرداند.
پروتز اندام های تحتانی چیست؟
عملکرد اصلی پروتز اندام تحتانی، بازگرداندن توانایی ایستادن و راه رفتن به صورت مستقل و ایمن است. این پروتزها با جایگزینی بخشی از پا (مانند پا، مچ پا، زانو یا ران)، وزن بدن را تحمل کرده و یک الگوی راه رفتن طبیعی و پایداری را برای کاربر فراهم می‌کنند. اجزای مکانیکی پیشرفته مانند مفاصل زانو و مچ پا، که میتوانند از نوع مکانیکی، هیدرولیک یا حتی هوشمند (مایکروپروسسوری) باشند، به طور خودکار با تغییر سرعت و وضعیت زمین تطبیق یافته و حرکاتی مانند خم شدن زانو در حالت نشسته، کنترل در سرازیری و جلوگیری از لغزش ناگهانی زانو را ممکن می‌سازند. پاهای پروتزی نیز با طراحی‌های مختلف، نقش جذب ضربه (Shock Absorption)، بازگرداندن انرژی (Energy Return) برای حرکتی پرتوان‌تر و ایجاد حس طبیعی‌تر تماس با زمین را بر عهده دارند تا کاربر بتواند با اطمینان به فعالیت‌های روزمره و حتی ورزشی بازگردد.
اندام مصنوعی چگونه به بدن متصل می شوند؟
اتصال اندام‌های مصنوعی به بدن عمدتاً از طریق سه روش اصلی انجام میشود:
۱. سوکت (Socket): متداول‌ترین روش است که در آن یک پایه سفارشی‌سازی شده (سوکت) دقیقاً بر روی stump (باقیمانده اندام) قرار می‌گیرد. اتصال می‌تواند از طریق مکش خلأ (Vacuum Suspension)، یک liner سیلیکونی که به پوست می‌چسبد (Pin/Lock Suspension) یا بند و هارنس (Harness Suspension) ایجاد شود تا پروتز را در جای خود نگه دارد.
۲. اوسئواینتگریشن (Osseointegration): یک روش جراحی پیشرفته که در آن یک میله فلزی مستقیماً درون استخوان باقیمانده کاشته میشود. این میله از پوست خارج شده و پروتز مستقیماً به آن پیچ میشود. این روش اتصال مکانیکی مستقیم و بسیار پایدارتری ایجاد می‌کند و از مشکلات سوکت (مانند تعریق و اصطکاک) جلوگیری می‌نماید.
۳. بازسازی هدفمند عضلانی (TMR): یک روش جراحی که در آن اعصاب قطع‌شده به عضلات سالم جدیدی در اندام منتقل میشوند. این کار سیگنال‌های واضح‌تری برای کنترل پروتزهای میوالکتریک فراهم می‌کند و در واقع یک اتصال عصبی-مکانیکی برای کنترل طبیعی‌تر ایجاد می‌نماید.
انتخاب روش به عوامل مختلفی از جمله سطح قطع عضو، وضعیت سلامت فرد و سبک زندگی او بستگی دارد.
به مشاوره
نیاز دارید؟
با ما تماس بگیرید و
سوال خود را بپرسید کاملا رایگان است.